Zwanenzang een fabeltje?

Zwaan als symbool in grafkunst

In literatuur staat de zwaan voor licht, zuiverheid, verandering, intuïtie en zegen. In het oude Griekenland symboliseren zwanen de ziel. De zwanen waren met Apollo, de zonnegod, verbonden.

Andere religies de Zwaan zagen de zwaan als symbool van vrouwelijkheid. In Keltische legendes stuurden twee zwanen de zon comfortabel in een bootje door de hemel. De alchemie zag de zwaan noch als mannelijk noch vrouwelijk. De zwaan huwde met de tegengestelden vuur en water. Volgens het hindoeïsme overbrugde zwanen lucht en water, symbolen voor hemel en aarde. Het sjamanisme kende de zwaan het vermogen toe de andere wereld te kunnen bezoeken.

Je ziet vaker vogels in grafmonumenten verwerkt, maar een zwaan is minder vaak in gebruik.  

In sommige grafkunstwerken wordt toch ook de zwaan gebruikt. Deels vanwege de oude symboliek, en de mythe van de zwanenzang. Maar ook vanwege de relatie met de KLM. Dit grafmonument met zwaan was boijvoorbeeld voor een medewerkster van de KLM

Zwanenzang

Wist je dat het woord “zwaan” afstamt van “Swen”, dat betekent oorspronkelijk “zingen”. En dat zingen verwijst naar de fabel van de zwanenzang. Een zwaan die vlak voor zijn dood nog eventje zou gaan zingen… Niemand die dat tegenwoordig nog gelooft, maar laat wetenschappelik onderzoek nou toch anders uitwijzen…. 

Metafoor

De metafoor zwanenzang refereert aan het laatste gebaar vlak voor het beëindigen van een loopbaan of zelfs het leven.

In de oudheid geloofde men dat zwanen vlak voor hun dood juichten voor het leven van stilte, of op zijn minst het gebrek aan muzikale tekortkomingen, zelfs vóór hun dood.  Deze legende stamt uit de 3e eeuw voor Christus toen in het oude Griekenland dit verhaal zijn intrede deed in poëzie en kunst.

In Aesop’s verhaal, “Zwaan en de Gans”, wordt het leven van de zwaan gered omdat men zijn zwanenzang herkende. Met de gans liep het waarschijnlijk minder goed af.

In 77 na Christus trok Plinius de Oudere in zijn natuurlijke geschiedenis (Boek 10, hoofdstuk 32) als eerste dit verhaal over de zang van zwanen voor hun dood in twijfel: “Onderzoek toont aan dat het verhaal van een spel met dode zwanen onjuist is.” Toch klopt ook deze stelling niet helemaal…

Kan een zwaan zingen?

De standaard zwaan die wij die in Noord-Europa zien is de knobbelzwaan: wit met roodoranje snavel en vleugels zwart of gekleurd. Deze zwaan kan niet een sfluiten, laat staan zingen. Het geluid dat hij produceert kun je niet bepaald muzikaal noemen. Mooi is dat sissen, knorren, blazen en gorgelen van een zwaan niet.

Toch blijkt dat en zwaan ls hij sterft wel degelijk een soiort gezang produceert: door de intubatie in de thoracale holte, maken alle zwanen als ze sterven een soort ruisje, als hun longen leeglopen. Dat zou de basis van de zwanenzang mythe kunnen verklaren.

Grafmonumenten met vogels

Vogels van RVS zijn gewild als grafmonument – ze symbolsieren vrijheid en de verbindingtussen het hemelse en het aardse 

Memorabel Afscheidsmonumenten

Als grafkunstenaar geef ik vrijblijvend advies over een passende oplossing bij je zoektocht naar een bijzonder en uniek grafmonument of grafsteen. Grafmonumenten maken we met moderne materialen als RVS-316, geroest staal en glas. Alles wat we maken is persoonlijk en uniek en wordt door Nederlandse vakmensen gemaakt. Nabestaanden nodigen we graag uit om tussendoor te komen kijken. Graag adviseren we u over een persoonlijk gedenkteken. Neem vrijblijvend contact op voor een kennismaking.

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok
www.memorabel.nl
Moezelstraat 72
8226LB Lelystad
06-49 351 338